COLUMBO – s01e01 – Murder by the book – Morderstwo z książki
Pięknie to sobie wykoncypował Ken Franklin (Jack Cassidy). Pięknie, ale tylko przy mylnym przeświadczeniu o lotności swojego umysłu. To skądinąd, moim zdaniem, jedna z prostszych spraw porucznika Columbo. Otóż Ken Franklin jakimś cudem wszedł swego czasu do spółki z utalentowanym pisarzem kryminałów Jimem Ferrisem (Martin Milner). Jim pisał, a cykl powieści o Pani Melville przyniósł mu pokaźny dochód. Nie tylko zresztą jemu, ale również partnerowi biznesowemu. Franklin udzielał się w wywiadach, pozował do zdjęć, widniał rzecz jasna na okładce każdego jednego tomu. Ale przyszedł czas, że Jim Ferris pragnął się usamodzielnić, rozwiązać to „małżeństwo’, co rzecz jasna nie było po myśli Franklina. Gdyby sytuacja była odwrotna (i Jim dybałby na życie Kena) morderstwo może i byłoby dopracowane. Jednak z Franklina taki morderca jak i pisarz, więc i jego doskonały plan był od początku upstrzony niezliczonymi dziurami.
Oczywiście nie trzeba zaznaczać, że porucznik Columbo doskonale poradził sobie z rozwikłaniem zagadki. Po prawdzie jednak zadanie miał rzeczywiście ułatwione, bo Franklin wymyślił wyjątkowo kiepski plan. W praktyce wyglądało to tak, jakby uwiedziony wizją kryminalnych przygód miał nadzieję, że policja rzuci się na podrzucone przez niego tropy, w tym te jakoby pisarz był na celowniku kryminalnego półświatka. Franklin rzeczywiście musiał mieć nikłe pojęcie o realnym świecie, pracy policji, priorytetach prawdziwych przestępców. Zarówno te motywy jak i koncept na mordercę na zlecenie Columbo przyjmował z klasyczną pokorą angażując się, odsłaniając i zachęcając mordercę do szerzenia swoich fantastycznych wywodów.
Morderstwo z książki to odcinek inaugurujący pierwszy sezon (Columbo miał wcześniej dwa odcinki pilotażowe – Przepis na morderstwo i Okup za nieżywego człowieka), jedyny wyreżyserowany przez Stevena Spielberga, który w tym samym roku zrealizował swój doskonały Pojedynek na szosie. Wkład Spielberga można docenić już od pierwszych sekwencji, które dają coś nowego i nieszablonowego, a otwarcie tego epizodu to z pewnością najlepsza część Morderstwa z książki. Ujęcia biura pisarza i jego samego przy pracy zmontowane są z nadjeżdżającym pod budynek samochodem. Nie milknie przy tym odgłos uderzania w klawisze maszyny do pisania, tak jakby akcja filmowa była przedłużeniem tworzonej właśnie w tej chwili noweli. Świat rzeczywisty przeplata się z literacką fikcją? Wypada również zauważyć dbałość o detale. Biuro Jima Ferrisa to wiele kryminalnych gadżetów, włącznie z czaszką na blacie, portretami bohaterki powieści, czy parą „pisarzy” na okładce Newsweeka.
Emisja Morderstwa z książki miała miejsce 15 września 1971 roku, a scenariusz wyszedł spod ręki Stevena Bochco, dla którego była to jedna z pierwszych prac dla telewizji. Od tamtego czasu był samodzielnym twórcą, scenarzystą lub współscenarzystą wielu wyśmienitych seriali, również popularnych u nas w kraju (Prawnicy z Miasta Aniołów, Nowojorscy gliniarze z Dennis Franzem w roli głównej i wielu innych). W Morderstwie z książki w przeciwnika naszego niestrudzonego porucznika wcielił się uznany już aktor Jack Cassidy. Co ciekawe, Cassidy wystąpił w roli antagonisty w serialu Columbo trzykrotnie. Starł się z porucznikiem w Pisz albo giń w 1974 roku (seria trzecia) i Iluzjonista w 1976 roku (seria piąta). Cassidy nie dożył premiery swojego trzeciego występu w serialu. Zmarł śmiercią tragiczną zasypiając z zapalonym papierosem na kanapie. Zwęglone ciało znaleźli strażacy. Życiorys Cassidy’ego był zresztą naszpikowany wieloma dramatycznymi epizodami włącznie z rozwijającą się afektywną chorobą dwubiegunową. Syn Jacka, David opisywał w swojej biografii wiele osobliwych przypadków z udziałem ojca jak ten, gdy pewnego razu Jack podlewał swój trawnik nago w samo południe. W utrzymywaniu się w ryzach nie pomagał z pewnością alkoholizm. Muzykę do Morderstwo z książki skomponował Billy Goldenberg, który był również autorem muzycznych ilustracji do Pojedynku na szosie Spielberga.
Czas trwania: 76 min
Gatunek: kryminał
Reżyseria: Steven Spielberg
Scenariusz: Steven Bochco, Richard Levinson, William Link
Obsada: Peter Falk, Jack Cassidy, Rosemary Forsyth, Martin Milner
Zdjęcia: Russell Metty
Muzyka: Billy Goldenberg