Zakon Świętej Agaty

Być jak James Wan

Bez wątpienia najmocniejszą stroną Zakonu Świętej Agaty jest bardzo dobra oprawa wizualna. Mroczna scenografia, sprawna praca kamery oraz dobra gra świateł sprawiają, że w obiektywie Josepha White’a tytułowy zakon jawi się jako rzeczywistość wyjęta z sennego koszmaru. Jeśli dodamy do tego interesującą ścieżkę dźwiękową odsyłającą do takich filmów jak Dziecko Rosemary Romana Polańskiego i Suspiria Dario Argento, to całość nabiera intrygującego klimatu. Darren Lynn Bousman po raz kolejny udowodnił, że jest świetnym filmowym stylistą, który ze skromnego budżetu potrafi ulepić coś wizualnie ciekawego. Niestety, w Zakonie… powraca również to, co zwykle było główną bolączką jego filmów – nienajlepszy scenariusz. Bousman zyskał popularność, gdy w 2005 roku przejął Piłę po Jamesie Wanie. Następnie, podobnie jak on, po porzuceniu tej serii, próbował kręcić horrory mniej krwawe, a bardziej wyrafinowane. O ile jednak Wanowi, który jest zdecydowanie bardziej samoświadomym twórcą, sztuka ta się udała i dziś jest to jeden z faktycznych ojców renesansu współczesnego horroru (wystarczy przypomnieć takie filmy jak Obecność, czy Naznaczony), o tyle Bousman to ciągle reżyser dobrze się zapowiadający, którego kolejne filmy to, w najlepszym razie, filmowe ciekawostki.

Pornografia Przemocy 

Zakon Świętej Agaty był dla Amerykanina szansą na artystyczny rozwój. Sama historia miała w sobie ogromny potencjał na sugestywną, mrożącą krew w żyłach opowieść o jednostce w totalitarnej machinie, zinstytucjonalizowanej przemocy, czy też patriarchalnej strukturze, która… może być również zarządzana przez kobiety. Niestety, Bousman nie wykorzystuje tej szansy i zamiast horroru psychologicznego serwuje nam coś na pograniczu nunsploitation. Reżyser nie potrafi wyjść poza dosłowność, przez to przemoc w filmie jest tak groteskowa, że wręcz karykaturalna. Obrazowi brakuje subtelności, przez to cierpi realizm, a my z czasem dochodzimy do wniosku, że twórcy nie chodzi o nic więcej, niż o zabawę w ciągłe pastwienie się nad swoimi bohaterkami. Zakon Świętej Agaty nie broni się nawet jako dzieło czysto rozrywkowe. Brak mu napięcia, a wszystkie zwroty akcji są do tego stopnia czytelne, że nawet mało uważny widz bez problemu je wszystkie przewidzi. Co gorsza, przez większość filmu historia drepcze w miejscu, przez co z ekranu wieje nudą, a jedynymi atrakcjami, jakimi twórcy chcą umilić nam seans, są kolejne psychiczne i fizyczne tortury jakim poddawana jest Mary i inne dziewczyny. Mamy więc zmuszanie do zjadania własnych wymiocin, zamykanie w trumnie, odcinanie języka oraz (last but not least) duszenie przy pomocy… pępowiny. Co gorsza postacie (może poza główną bohaterką) przez cały film pozostają tak nijakie, że trudno się z nimi utożsamić, czy też przejmować ich losem.

Przez swoją prostotę i zanurzenie jedynie w znanej z Piły pornografii przemocy Zakon Świętej Agaty jest obrazem na swój sposób bardzo anachronicznym – nie tylko mało samoświadomym, ale również oderwanym od czasów, w których powstał. To swoista filmowa pocztówka z czasów przed renesansem horroru, kiedy mało kto traktował ten gatunek poważnie. Dziś za sprawą takich filmów jak Uciekaj! Jordana Peele’go, Coś za mną chodzi Roberta Mitchella, Zło we mnie Oza Perkinsa, czy The Witch Roberta Eggersa kino grozy na nowo się definiuje i warto o tym pamiętać, gdy chce się to kino tworzyć. Tym bardziej, że ciągle wierzę, iż Darren Lynn Bousman ma potencjał na bycie ciekawszym twórcą, niż jest dzisiaj. Jednakże, jego najnowszy film polecić mogę jedynie zagorzałym fanom nunsploitation. Mnie takie podniety nie są potrzebne.