Kosmos (2015)

Czy można film z histerycznie prowadzoną fabułą ocenić pozytywnie? Czy widz jest w stanie „ogarnąć” seans, w którym aktorzy prowadzeni podług klasycznej fabuły wyrywają się nagle w kierunku obiektywu kamery, by z przejęciem zacząć deklamować niezrozumiałe na pozór wersy? Widz wcale nie musi tego „ogarniać”. Nie musi nawet rozumieć. Obcowanie z kinem i formą, którą nadał mu Andrzej Żuławski jest już samo w sobie… urokliwe.

Oto poznajemy Witolda – studenta z oblanym egzaminem na wydziale prawa, który wybrał portugalską prowincje jako idealne miejsce na wkuwanie zaległego materiału. Wynajmuje pokój na stancji u ekscentrycznej rodziny. Na „nieustające wakacje” wybiera się jednak nie sam, lecz z przyjacielem Fuksem (Johan Libéreau). Przyszły dyktator mody, postać nieco tajemnicza (po każdym nocnym wypadzie wygląda jak Rocky po starciu z Drago).

Hej! Pisząc wstęp do recenzji doznałem małego olśnienia. I tak jak Gombrowicz nie znał zakończenia pisanych przez siebie historii, tak i ja zmienię front i pobiegnę w innym kierunku.

Kosmos na podstawie powieści Witolda Gombrowicza pod tym samym tytułem to historia ucieczki i opowieść o wynajdowaniu kolejnych surrealistycznych przesłanek, aby „coś się działo”. Wyrzucając w kierunku kamery słowa, epitety, całe zdania Witold kreśli przed widzem swój aktualny stan ducha. Opowiada o namiętności i absurdalnym śledztwie, które postanawia przeprowadzić z przyjacielem (w drodze na stancję wisi powieszony na sznurku wróbel). To nie wszystko. To przecież nie może być wszystko! Witold pragnie zdobyć serce córki właścicieli pensjonatu. Nie może oderwać od niej wzroku, a myśli od oszpeconych ust pokojówki Katasi (również krewnej właścicieli). Witold nie może się uczyć. Ciągle coś mu przeszkadza. Posiłek, Fuks, usta Katasi, kilka napisanych na laptopie zdań, wróbel, zaciek na suficie, który wygląda jak strzałka. Do czego prowadzi? Powieszony kot. Kosmos jako ucieczka od nudnych rytuałów dnia codziennego? Być może.

Są wakacje, są kolorowe postaci, jak te odgrywane przez świetnych Jeana-François Balmera i Sabine Azéma. Właściciele pensjonatu niezmiennie wspominają z rozrzewnieniem „stare” czasy. Dają tym samym obraz osób, które bywały w wielkim świecie. Pokrzykują, przesadnie gestykulują, nienawidzą i kochają. A niech młodzi zobaczą! Niech broń Boże nie starają się zrozumieć! Wypadają tym samym jak ludzie, którzy uciekli z cyrku z dziwolągami. Wszyscy zamknięci w jednym mieszkaniu, prezentujący swoje najlepsze numery…