Pole (1990)

The Field, czyli Ziemia, opowiada o miłości właśnie do niej. O ojcowiźnie, o gruncie, który trzeba posiadać. Dla Bulla ziemia jest najważniejsza. Człowiek bez niej jest dla niego nikim. Od pokoleń jego rodzina dzierżawi hektary, które kolejni mężczyźni w rodzinie przekazują swoim synom. Taki też ma zamiar 'Bull’ McCabe (Richard Harris) – człowiek posąg. Najważniejsza osoba w irlandzkiej wsi. Szacunek zmieszany ze strachem, tak można określić stosunek społeczności do niego. Richard Harris otrzymał za tę kreację nominację do Oscara. W pełni zasłużoną nominację.

Pięknie wypielęgnowane zielone połacie przekaże swojemu synowi Tadghowi (Sean Bean). Taki jest plan. Reżyser Jim Sheridan świetnie buduje obraz wsi z całą biedą, drobnym pijaństwem i górującym nad wszystkimi Bullem.

Co ciekawe nabieramy do niego szacunku, gdy następuje pierwszy zwrot w akcji. Wdowa po właścicielu pola ma dosyć nękania (nie zdradzę szczegółów) i postanawia sprzedać pole. Oczywiście ma do tego prawo. Nie jest to po myśli Bullowi, ponieważ cena wywoławcza na aukcji jest co najmniej zawrotna dla irlandzkiego chłopa. Wściekła społeczność nie szczędzi przykrości biednej wdowie. Ich temperament szybko studzi Bull decydując się na wzięcie udziału w aukcji. Widz sobie myśli: twardy, ale porządny chłop. Może trochę nieobyty, ale ma swoje zasady. W tamtych warunkach tylko tacy mogą wygrać. Sheridan zaczyna tym samym zakreślać coraz szersze kręgi wokół prawdziwej natury Bulla rozpoczynając od obrazu mężczyzny pełnego namiętności, przez obsesje, aż po szaleństwo. Problemy ze zdobyciem pieniędzy to jedno… Na horyzoncie pojawia się kupiec z Ameryki (Tom Berenger), który ma nie mniejszą ochotę na ten cudowny skrawek zielonego gruntu.

Rewelacyjny film grający na uczuciach widza. Co ciekawsze, gdy z czasem sympatia zmienia się w antypatię, to w finale najchętniej znowu zmienilibyśmy front. Sheridan i jego irlandzki okres to najlepsza dekada w jego filmografii. Jako reżyser zrobił pewnie więcej dobrego dla historii Irlandii, niż niejeden niechętnie czytany podręcznik. Nie znam się na stereotypach dotyczących Irlandczyków, ale w filmie The Field jawią się jako ludzie twardzi, z zasadami, niestety do bólu uparci, z głęboką przynależnością do małych społeczności. Bull zarzuca Amerykaninowi, że tacy jak on wyjechali z Irlandii, a teraz przyjeżdżają sobie i mają zamiar wszystko wykupić. „Nie masz prawa! – krzyczy. – Nie poznałeś głodu, nie poznałeś prawdziwej biedy!” Jestem ciekawy, ile w tych dialogach jest wyrzutów sumienia co do własnej postawy reżysera, który wyemigrował do Kanady (później do Stanów Zjednoczonych) w 1981 r.

Pełnokrwiste drugoplanowe postacie są jak pięknie rzeźbione ramy w tym rewelacyjnym obrazie. John Hurt w roli pijaczyny to ścisła czołówka filmowych żuli. Jest trochę jak jedna z łasic z książki O czym szumią wierzby. Akcja przez prawie dwie godziny filmu nie zwalnia ani na minutę, chociaż rozmów tu wiele. Każda z nich daje nam pogląd na postacie, ich oczekiwania i często prawdziwe zamiary, które trzeba uważnie wyczytywać pomiędzy wierszami. Czasami też mamy nadzieję, że w którejś z kolejnych rozmów w końcu poznamy prawdziwą naturę McCabe’a i dokopiemy się do momentu, w którym zbudował tak wielki i twardy mur wokół swojego serca, a tajemnic jest w rodzinie wiele…

Pierwsze co rzuca się podczas seansu to widoki. Jednak umówmy się, gdzie by aktorzy nie stanęli to i tak w tle zobaczymy piękne plenery. Operator wykazał się w scenach bójki pomiędzy Yankee (tak ochrzcili Berengera mieszkańcy), a synem Bulla. To mój ulubiony fragment filmu. Noc nad wodospadem, z postaciami spowitymi światłami stojącego nieopodal samochodu. No i akcja, która zmierza w ramiona roześmianego diabła. Reżyser pochodzący z robotniczej rodziny, wychowanek katolickich szkół zna bardzo dobrze znaczenie biblijnego grzechu. W jego Polu grzech i spłata należności za niego dociska bohaterów do samej gleby. Tu nie ma oko za oko. Tu jest dwoje par oczu za oko, cala szczeka za ząb. Za policzek wymierzony stwórcy, ten z furią karze wszystkich wokół. Taki jest film Sheridana, jak rozpędzona karma, która zatrzyma się dopiero na napisach końcowych. Polecam