Wyjście przez sklep z pamiątkami (2010)

Pozwolę sobie podzielić recenzję na dwie części. Jedna standardowa dotycząca filmu, w tym przypadku dokumentu o street arcie i kolejna traktująca o Letnim Praniu Mózgu w moim mieście.

Exit Through the Gift Shop to fake jakich mało. Dokument wyreżyserowany przez utalentowanego grafficiarza chowającego się pod kapturem, ciągle bezimiennego. Znany jest jako Banksy. Banksy jako pomysłodawca, reżyser i jeden z bohaterów dokumentu. Nie dałem się nabrać. Nie zmienia to faktu, że film jest ważny, bo o ważnych rzeczach mówi. O czymś tak iluzorycznym jak sztuka. Wyceniana zdecydowanie za wysoko przez jednych i kupowana za zdecydowanie zbyt duże pieniądze przez drugich. W swoim Wyjściu przez sklep z pamiątkami reżyser przedstawia nam osobę Thierrego Guetty, francuskiego emigranta..

Właściciel małego butiku, który dzięki swojej smykałce do handlu i gaworzenia dorobił się niezłego grosza na wciskaniu ludziom bubla. Zaznaczam przy tym, iż opowiadam pomysł na fabułę rozrysowaną przez Banksiego, niekoniecznie są to autentyczne historie… Thierry wciska ludziom kit, sprzedaje outlet jako designerskie sztuki po zawyżonej cenie. Właśnie ze względu na ich unikatowość. Już tutaj, właśnie w prologu poznajemy kwintesencję przekazu tegoż dokumentu. Tu nie chodzi bowiem tylko o sztukę. Chodzi o to, że w każdej sekundzie ludzie kupują gówno warty badziew za 100 dolarów. Tak jest z niektórymi „dziełami sztuki”, tak też jest z butami z butiku Guetty, które nieszczęśliwie mają krzywo wszytą nić. Nieszczęśliwie? A gdzież tam. Indywidualny wzór na zamówienie podnosi przecież cenę parokrotnie. Nawet jeśli na kilkaset osób wpadnie jedna, to warto było próbować wciskać…

Thierry ma pasję, kręci amatorskie video. Kręci wszystko. Siebie, Ciebie, jego, ją, nas i was. Kręci psy, koty, samochody. Kręci śpiących, wstających i zasypiających. Wszystko jest to opowiadane nam w jednym celu. Na drodze w rozwijaniu pasji stanął kuzyn videoamatora. Niejaki Invader. Pierwszy z poznanych street artowców. Powiela on w każdym atrakcyjnym dla niego miejscu postać z gry Space Invader (stąd ksywka). Tutaj też zaczyna się prawdziwa oś „fabuły” dokumentu. Jest przyczyna i skutek. Thierry zafascynowany możliwością nakręcenia pracy kuzyna, wchodzi powoli w podziemie grafficiarzy, wlepkarzy, plakaciarzy itd. Poznaje kolejnych i kolejnych, aż do… wiadomo, Banksiego.

Sprawnie zrealizowany dokument, który z powodzeniem mógłby zahaczyć o fabułę. Jest wstęp, rozwinięcie, kolejni bohaterowie, trochę akcji (ucieczki przed policją itp), no i finał. Według mnie wszystko zostało zainscenizowane przez Banksiego i jego ekipę. Są oni skądinąd zajebistymi specami od marketingu. Po pierwszych seansach i późniejszych sukcesach, z nominacją do Oscara, akcje głównych street artowców skoczyły, zaś naśladowców poszybowały w dół. Chylę tym samym czoła przed pomysłodawcą tego swoistego bloku reklamowego.

Thierry w finale postanawia spróbować swoich sił w sztuce. Bez jakiegokolwiek wykształcenia plastycznego, z kolejną pasją, organizuje wernisaż, przywdziewa pseudonim Mr. Brainwash i posiłkując się tuzinem absolwentów, praktykantów i entuzjastów (którzy de facto „tworzą” za niego), odnosi sukces. Mr. Brainwash to jedna wielka kalka „prawdziwych”. Kopiuje i kseruje to co widział i podpatrzył. Tak właśnie wygląda sztuka made in ikea…